Przygoda z przyrodą - przyrodnicza ścieżka dydaktyczna
Obszary chronione
Ścieżka dydaktyczna przebiega przez teren Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Został on utworzony w 1998 r., celem ochrony obszaru o rzeźbie młodoglacjalnej. Pow. wynosi 4 900 ha.
Obszar parku cechuje znaczne zróżnicowanie roślinności. Z najciekawszych roślin torfowiskowych wymienić należy rosiczki (2 gatunki), wełniankę pochwowatą, borówkę bagienną i kilka gatunków mchów torfowców. W litoralu jezior zobaczyć można grzybienie białe i północne, a na łąkach m.in. groszek błotny, goździka pysznego, fiołka mokradłowego. W lasach natomiast widłaka jałowcowatego i spłaszczonego, kokorycz wątłą, turówkę leśną. Wśród fauny występują gatunki z polskiej "Czerwonej Księgi Zwierząt", tj.: bąk, błotniaki (łąkowy i zbożowy), wydra.
Trasa ścieżki wiedzie także przez Powidzko - Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu, zajmujący ok. 46 000 ha, z tego ok. 2 200 ha przypada na teren Powiatu Gnieźnieńskiego. Obszar ten jest najważniejszym ogniwem ekologicznym systemu ochrony ze względu na największą koncentrację walorów przyrodniczych, krajoznawczych i rekreacyjnych.
Poza wyżej wymienionymi formami ochrony przyrody teren, na którym utworzono przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną, objęty jest projektowanym specjalnym obszarem ochrony siedlisk NATURA 2000.
Użytek ekologiczny Jezioro Czarne
W 2003 r. na terenie Gminy Witkowo utworzono użytek ekologiczny o pow. 46,60 ha, obejmujący Jezioro Czarne. Przedmiotem ochrony jest kompleks śródleśnych torfowisk wykształconych wskutek zarastania jeziora, obejmujący stanowiska rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz siedlisk przyrodniczych podlegający ochronie.
Z ciekawszych gatunków płazów możemy tu spotkać: traszkę zwyczajną, grzebiuszkę ziemną, ropuchę szarą, ropuchę zieloną i kumaka nizinnego. Przy jeziorze występuje także zaskroniec. W trzcinowiskach i wśród innej roślinności tego zarastającego jeziora odbywają się lęgi różnych gatunków kaczek i wróblowców. Jezioro Czarne jest także miejscem rozmnażania ssaków chronionych takich jak wydra, gronostaj i łasica.
Las
Na terenie Gminy Witkowo znajduje się 3 914 ha lasów (21,23% pow. gminy). Cały obszar lasów państwowych należy do Nadleśnictwa Gniezno. Najważniejszym gatunkiem lasotwórczym jest sosna - 87,5%, dąb 4,8%, olcha 3,9%, brzoza 2,4%, pozostałe gatunki to: jesion, topola, świerk, grab, wiąz i buk. Dominującym typem siedliskowym jest las mieszany świeży (LMś).
W kompleksach leśnych występują drobne ssaki, m.in.: wiewiórki, krety, jeże oraz zwierzęta większe jak borsuki czy lisy. Bardzo licznie występuje również zwierzyna łowna, do której możemy zaliczyć jelenia europejskiego, daniela oraz dzika. Ponadto teren, przez który przebiega ścieżka jest miejscem bytowania łosia. Z ptaków chronionych, czasowo przebywających i pojawiających się na tym terenie, możemy wymienić: bociana czarnego, bielika, czaplę siwą. Z innych chronionych ptaków, które gniazdują i występują dość pospolicie można wymienić: wrony siwe, kukułki, gęsi, kaczki, jastrzębie, sokoły i łabędzie.
Pomniki przyrody i Jezioro Białe
Jezioro Białe leży na wysokości 103,8 m n.p.m. Pow. jego lustra wody wynosi 46 ha, a objętość 2 157,6 tys. m3. Głębokość średnia 4,7 m, a maksymalna 10,2 m. W jezioro wcina się wąski półwysep, na którym znajduje się kapliczka. Brzegi Jeziora Białego prawie w całości porasta las.
Na terenie Gminy Witkowo znajdują się pojedyncze pomniki przyrody - są to 2 dęby szypułkowe o obwodzie pni 420 i 380 cm rosnące na terenie Leśnictwa Skorzęcin, grupa 19 dębów szypułkowych o obwodzie 300 - 400 cm przy leśnictwie Skorzęcin oraz topole białe w ilości 7 sztuk o obwodzie pnia 350 - 500 cm w parku zabytkowym w Jaworowie.
Najliczniejsza grupa drzew chronionych stanowiących pomniki przyrody znajduje się nad wodami Jeziora Białego tworząc grupę 43 dębów szypułkowych o obwodzie 300 - 400 cm.
Przyroda i turystyka
Gmina Witkowo jest najbardziej turystyczną gminą powiatu gnieźnieńskiego i województwa wielkopolskiego. Rozwojowi turystyki sprzyjają warunki naturalne - malownicze tereny, nieskażone środowisko, czyste wody jezior i piękne lasy.
Turystyczną perłą gminy i chlubą mieszkańców jest znany w całym kraju Ośrodek Wypoczynkowy w Skorzęcinie. Ośrodek jest jednym z największych i najchętniej odwiedzanych kompleksów wypoczynkowych w Polsce.
Turyści znajdą tutaj piękne krajobrazy, czystą wodę, kompleksy leśne, użytki ekologiczne, pomniki przyrody oraz inne urokliwe zakątki. Jednym z nich jest wzniesienie zwane "Orlą Górą", położone 119 m n.p.m., na którym zlokalizowany jest amfiteatr.
Ośrodek Wypoczynkowy w Skorzęcinie zajmuje powierzchnię 41 ha, na której oferuje się turystom aż 6 tys. miejsc noclegowych. Doskonale zorganizowana jest tutaj baza handlowo-gastronomiczna oraz zaplecze sportowe. Na terenie ośrodka odbywa się także wiele imprez sportoworekreacyjnych.
Ośrodek zlokalizowany jest na wschodnim brzegu Jeziora Niedzięgiel. Jezioro to zwane także Skorzęcińskim z pow. 637,7 ha jest trzecim co do wielkości jeziorem w Wielkopolsce.
Trasa ścieżki
Trasa przyrodniczej ścieżki dydaktycznej o długości około 7,0 km obejmuje 5 stanowisk, na których rozmieszczone są tematyczne tablice informacyjne.
Szlak rozpoczyna się w Skorzęcinie w obrębie Ośrodka Wypoczynkowego przy przystanku PKS. Idąc 100 metrów na zachód skręca się w leśną drogę w prawo. W tym obrębie zamieszczono pierwszą tablicę tematyczną.
Około 400 metrów dalej docieramy do byłej Leśniczówki Popielarze, po prawej stronie zabudowania leśnictwa, po lewej stronie idąc dalej, dochodzimy do zarastającego Jeziora Czarnego.
W obrębie użytku ekologicznego Jezioro Czarne zlokalizowana jest druga tablica informacyjna. Po przejściu około 2,4 km docieramy do zabudowań śródleśnej osady Piłka.
Idąc brzegiem Jeziora Białego duktem leśnym wracamy do Ośrodka Wypoczynkowego w Skorzęcinie. Po drodze odwiedzamy kolejny przystanek na trasie przyrodniczej ścieżki dydaktycznej - tablica nr 3.
Na terenie Ośrodka Wypoczynkowego w Skorzęcinie w obrębie Jeziora Białego urządzono miejsce postojowe dla odwiedzających ścieżkę, gdzie zamieszczono kolejną tablicę opisującą malownicze Jezioro Białe oraz pomniki przyrody. Ostatni przystanek na trasie ścieżki urządzono na terenie wzniesienia porośniętego dębami zwanego "Orlą Górą" (119 m n.p.m.).
Trasa ścieżki została oznakowana w formie piktogramów, w postaci białych kwadratów z ukośnym zielonym paskiem. Po trasie przyrodniczej ścieżki dydaktycznej można poruszać się pieszo lub rowerem. Ośrodek położony jest ok. 10 km od miasta Witkowa, z którego istnieje możliwość dojazdu komunikacją PKS. Do przyrodniczej ścieżki dydaktycznej można dojechać również rowerem.
